Nieuwe bezems vegen schoon, luidt het gezegde. Minister Weerwind maakt al snel duidelijk dat hij de reclame voor online casino’s en bookmakers wil verbieden. Daarbij spreekt hij dan in typisch politieke taal, want het gaat om ongerichte reclame voor risicovolle online kansspelen. In de komende periode (het aanpassen van de wet zal beslist veel tijd gaan kosten) zal duidelijk moeten worden wat de minister precies bedoeld met de termen die hij heeft gebruikt. Ook in interviews over zijn brief naar de Tweede Kamer was de minister daar niet bepaald duidelijk over. Eerst een korte terugblik.

Zorgen over de kwetsbare groepen bij het gokken

De wet op kansspelen op afstand is in ons land beslist niet zonder slag of stoot tot stand gekomen. Het was echter duidelijk dat online casino’s en bookmakers al illegaal hun intrede hadden gedaan. In de periode voor 1 oktober 2021, de eerste dag dat er legaal online kon worden gegokt, werd het aantal Illegale accounts in ons land geschat op 800.000. De omzet van deze activiteit was waarschijnlijk € 500 miljoen (inleg minus uitgekeerde winsten). In de meeste ons omringende landen is online gokken al meerdere jaren toegestaan.

Legaal kunnen wedden lost echter het probleem van gokverslaving niet op. In de wet is er dan ook veel aandacht om te voorkomen dat kwetsbare groepen te veel worden verleid om online te gaan gokken. Voor jongeren tot en met 18 jaar is het sowieso verboden om te gokken bij de exploitanten met vergunning. Ook de groep jongvolwassenen van 19 tot en met 23 jaar wordt gezien als extra  kwetsbaar. Om die reden wil de politiek dat de reclame voor kansspelen op afstand sober is en niet  specifiek gericht op jongeren. De meerderheid van de tweede kamer denkt dat de zelfregulering van de branche niet is gelukt en verwacht nu dat de overheid ingrijpt. De vorige minister (Sander Dekker) ontraadde een dergelijke motie, maar de Tweede Kamer nam deze toch aan. Omdat er in de huidige wet maar weinig is geregeld over reclame, zal dat alsnog moeten gebeuren.

Het bezwaar tegen rolmodellen

In het commentaar van de minister is ook duidelijk dat de overheid wil optreden tegen zogenaamde rolmodellen. Het is al verboden om in reclame rolmodellen te gebruiken van jonger dan 25 jaar om te voorkomen dat deze juist de kwetsbare groepen zouden aanspreken. Boegbeeld van de huidige reclamespots is Andy van der Meijde. De ex-profvoetballer is in ieder geval niet jonger dan 25 jaar en begrijpt de huidige ophef ook niet. Als Koning Toto kreeg hij nauwelijks kritiek toen hij reclame maakte voor de bookmaker die eigendom is van de overheid.

Na zijn overstap naar BetCity is de kritiek flink losgebarsten. Van der Meijde gokt zelf niet en ziet zich zeker niet als rolmodel voor de jeugd als het over online kansspelen gaat. Ook experts denken dat een zekere hoeveelheid reclame juist dat doel kan bereiken dat ook de overheid nastreeft: uitsluitend gokken bij bookmakers met een vergunning die onder controle staan. In hoeverre rolmodellen een negatieve invloed hebben op dit streven zal derhalve nog duidelijk moeten worden gemaakt indien de minister niet slechts de Tweede Kamer voorlopig tevreden wil stellen. Overigens zijn er inmiddels 534.000 accounts bij exploitanten met vergunning. Het is niet duidelijk hoeveel individuele spelers dat zijn. Het is mogelijk om meerdere accounts te hebben bij verschillende bedrijven en de privacy verbiedt om dit te registreren.

De sector neemt ook maatregelen

Het zal duidelijk zijn dat een verbod op reclame, zeker als dit verregaand is, een probleem zal gaan vormen voor de branche. Concurreren in een maatschappij die vrijwel volledig op digitale informatie is ingesteld is uiteraard moeilijk als daar de media niet voor mogen worden gebruikt. Een aantal vergunninghouders, verenigd in de VNLOK, heeft dan ook inmiddels medegedeeld dat ze verder zullen gaan op het gebied van zelfregulering. Zo zal het tijdblok voor tv-reclame worden aangepast naar 22.00 uur tot 06.00 uur. Verder zullen er geen reclames meer worden gebruikt bij printmedia, in buitenruimtes (denk aan bushokjes) en op de radio. Hiermee hopen de aangesloten partijen duidelijk te maken dat ze proberen kwetsbare groepen zoveel mogelijk te beschermen.

De huidige 8 leden van VNLOK willen ook op andere punten hun bereidheid tonen om tot verdere zelfregulering te komen. Daarbij wordt gedacht aan lagere speellimieten en een maximale inlog-duur. Over beperking in het gebruik van rolmodellen in de reclame  en met name de ex-profvoetballers heeft de VNLOK zich niet geuit. Er is nog voldoende tijd om een poging te doen de politiek te overtuigen wetgeving achterwege te laten.